Bu yazı Climáximo adlı iklim örgütünün sitesinden alınarak çevrilmiştir.
Çeviri: Onur Yılmaz
Polen Ekoloji Kolektifi’nin Notu:
2015’ten bu yana faaliyetlerini sürdüren Portekizli antikapitalist iklim örgütü Climáximo, 2019’dan bu yana kendileri için 1 yıllık örgütsel ve politik seferberlik planlaması anlamına gelen “iklim acil durumu” ilanında bulunuyor. Devletlerin, kent yerel yönetimlerinin “acil durum” ilanlarının aksine iklim örgütlerinin sermaye temsilcisi kurumlarla müzakereye dayalı bir seferberliğe girişmesinin sonuç vermeyeceğini savunan Climáximo, bu nedenle kendi eylem planlarını, kadroların ve iklim örgütlerinin birbirine verdiği bir taahhüt olarak ele alıyorlar. İlan edilen “acil durum” küresel ısıtmanın iklim sistemi ve ekosistemler için kritik eşik olan 1,5 dereceyi yaklaşık 2030’da geçeceği bilimsel temeline dayanıyor. Bu tarihe kadar kapitalizmi yıkmanın bu örgütlerin varlık gerekçesi olduğunu savunan Climáximo, özellikle COP26 süresinden bu yana faaliyetlerinin önemli kısmını ayırdığı enternasyonal bağlar kurma ve bu “acil durum” fikir etrafında enternasyonal bir iklim hareketi oluşturma çabalarında henüz istediği sonuçlara ulaşamasa da ilişki kurduğu örgütlerin ideolojik, örgütsel gelişimine etki ederek önemli bir pratik katkı yapmış görünüyor. Dürüstlük ve adanmışlık temelinde kurulacak örgütler arası ilişkinin bu planların gerçekleşmesinin en temel şartı olduğunu vurgulayan Climaximo’nun 2024 değerlendirmesi önemli eleştiri ve özeleştirileri de barındırıyor.
Polen Ekoloji Kolektifi olarak Climáximo’nun iklim değişikliği bağlamında antikapitalist mücadeleyi ileri taşıma çabalarını selamlıyoruz. Karşılıklı görüşlerimizi paylaştığımız Aralık 2023’teki Yeryüzü Sosyal Konferansı’nda örgütler arasında ilişkiyi sürekli kılmak üzerine anlaştık. Görüş farklılıklarının enternasyonal ortak mücadele içinde aşılabileceği, proletarya enternasyonalizminin uzun mücadele deneyiminden edindiğimiz önemli sonuçlardan biridir. İklim acil durumun farklı ülkelerde nasıl bir anlamı olabileceği, Avrupa’daki politik mücadele koşullarındaki bu yaklaşımın yarattığı yeni nesil radikalleşmenin daha sıkı örgütlenmesi gerektiği, zaman eşiklerinin mücadelede yaratacağı ideolojik geri düşmelere karşı eşzamanlı mücadelenin sürekliliğinin vurgulanmasının önemi, diğer ülkelerdeki iklim ve ekoloji örgütlerinin örgütsel yetmezlikleri karşısında ortak pratik işlere yönelmenin ve kaynakların paylaşılmasının öncelikli olabileceği gibi konulardaki görüşlerimiz bu bakımdan enternasyonal iklim mücadelesine yaklaşımımıza yön vermeyi sürdürüyor.
2019 yılında açık ve bilinçli bir şekilde sistemik değişimi sosyal ve siyasi misyonumuz olarak üstlendik, Climáximo bünyesinde iklim acil durumu ilan ettik ve derinlemesine bir iç yeniden yapılanma süreci başlattık. Her yıl aldığımız önlemleri gerçekliğe dayalı olarak güncelledik. 2023 yazında her şeyi değiştirdik.
Burada mevcut iklim acil durum deklarasyonunun yanı sıra önceki deklarasyonları ve durum raporlarını bulacaksınız.
Dönüm Noktası
Climáximo İçi İklim Acil Durumunun İlanı – 2024/2025
Bir yıl önce yüz yüze olduğumu gerçek şuydu: Hükümetler ve şirketler sera gazı emisyonlarını arttırmaya devam etmenin yıkıcı sonuçlarını bildikleri halde, yeni kitle imha silahları olan emisyon projeleri inşa etmeye devam ederek her yıl milyonlarca insanı bile bile ölüme mahkum etmeye karar veriyorlar. Kendimize ve topluma gerçeği söylemeye karar verdik: İklim krizi, hükümetler ve şirketler tarafından topluma ve gezegene karşı ilan edilmiş bir savaştır.
Bu gerçek ürkütücü olsa da aynı zamanda suçlu onlar olmasına rağmen bu savaşı durdurmanın bu on yılda yaşayan herkesin sorumluluğu olduğunu görmemizi sağlar. Bu gerçekle yüzleşen Climáximo, 2015’ten bu yana en büyük bireysel, örgütsel ve siyasi sıçramasını gerçekleştirdi. Geçtiğimiz yıl boyunca riskler aldık, yeni denemelerde bulunduk ve başarısız olduk. Eskiden olduğumuzdan çok farklı olmamıza rağmen, iklim krizinin gerektirdiklerinden çok uzaktayız. Sadece son birkaç ay içinde tüm dünya yıkıcı etkileri olan iklim felaketlerine tanık oldu: Brezilya’daki seller yüz binlerce insanı evsiz bıraktı, yüzlercesinin de yaşamını aldı; Hindistan’da insani sınırların çok ötesindeki sıcaklıklarda onlarca insan öldü; ve bu yaz, kayıtlar başladığından beri Avrupa’nın yaşadığı en sıcak yaz olacak gibi görünüyor. Yaşama yönelik saldırılar her geçen gün yoğunlaşıyor: Küresel emisyonlar arttı ve yeni kitlesel yıkım projeleri Portekiz’de (yeni bir havaalanı ve yeni bir gaz boru hattı gibi) ve dünya genelinde devam ediyor. İçinde bulunduğumuz savaş aşırı sağa daha da güç verecektir. Aşırı sağın yükselişini durdurmak için bir halk direniş cephesine ihtiyacımız var, ancak bu cephe iklim çöküşünü de durdurmazsa bu nihai olarak başarısız olacaktır.
Güçlü, radikal ve geniş bir hareketle acil durum frenini devreye sokmamız gerekiyor. Geçen yıl bu gerçekleşmedi ve bunu yapmadaki başarısızlığımızı kabul ediyoruz.
Eylül ayından bu yana Climáximo iklim krizinin ve nasıl durdurulacağının kamusal tartışmalarda çok daha fazla yer almasını zorladı – eylemlerimiz daha önce hiç bu kadar görünür ve geniş kapsamlı olmamıştı. Ancak, iklim krizinin toplum tarafından bir savaş olarak algılanmasını sağlayamadık [bkz. aşağıdaki a) ve d) taahhütleri]. İlk kez, çeşitli örgütler tarafından dikkate alınan bir silahsızlanma ve barış planı¹ sunduk. Ancak, plana yeterince görünürlük kazandıramadık, plan hakkında bir tartışma yaratamadık ve plan çeşitli örgütlerin elinde bir araç haline gelmedi [bkz. f)].
İklim krizinin ne olduğu ve bu on yılda yaşayan herkesten ne talep ettiği konusunda yeni bir dayanak ortaya koyduk. Aldığımız destek ve katılımın yanı sıra insanlığın karşı karşıya olduğu varoluşsal tehdit hakkında konuşan insanların sayısını kutluyoruz. Ancak, toplumun bu varoluşsal tehdidi durdurabilmesi için gerekenlere kıyasla elde edilen sonuçlardan memnun değiliz. Yeni bir çerçeve sunduk (bir savaş hali olarak iklim acil durumu) ve bunun yerleşmesi zaman alıyor; ancak bunun uygulamaya konulmasını hızlandırmak için yeterli yollar bulamadık. Bu başarısızlığın bir kısmı, “aktivistler” ile “sıradan insanlar” arasındaki yanlış ayrımı yıkamamamızdan ve insanların etrafımızdaki her şeyin yok edilmesine rıza göstermeyi bırakıp harekete geçmesini sağlayacak daha iyi stratejilere sahip olmamamızdan kaynaklanıyor [bkz. g)]. Öte yandan, daha iyi sonuçlar elde edememek gelişmelere yeterince yanıt olmamaktan da kaynaklanıyordu: Erken seçim gündemine ayak uydurduk ancak başka birçok fırsatı kaçırdık. Odağımızı kaybetmeden bağlamımızdaki değişikliklere karşı daha çevik ve duyarlı olmamız gerektiğini öğrendik [bkz. h)].
Climáximo’da bizler dahil iklim krizinin şiddetinin normalleşmesi, bunun kişisel ve kolektif sonuçlarından duyulan korku veya sık sık girişilen eylem döngülerinin duygusal yoğunluğu nedeniyle zaman zaman gerçeği – bir savaş durumunda yaşadığımızı – kabul etmekte zorlandık. Zaman içinde kolektife olan desteği ve yasal, finansal ve örgütsel direncimizi arttırdık. Bugün, yaptığımız sıçramanın önemli kişisel ve örgütsel sonuçlarıyla karşı karşıyayız. Korkuyoruz, ancak bu savaşın milyonlarca insanın hayatı üzerindeki sonuçlarının çok daha büyük olduğunu ve bunu durdurmak için yeni riskler almamız gerektiğini biliyoruz [bkz. b)].
Portekiz’deki hareketler bakımından, geçtiğimiz yıl Climáximo, hareket inşası için yeni bir çerçeve ve yeni bir dayanak noktası sundu. Diğer gruplar ve aktivistler açısından bu durum sempati, saygı, coşku, kafa karışıklığı, hayal kırıklığı, merak gibi çeşitli tepkilere; bazen de bunların hepsine aynı anda neden oldu. Anlatı ve taktiksel yönlerin ötesinde, bu yeni önerilerin stratejiler ve örgütsel kültür üzerinde etkileri vardır. Birkaç denemeye rağmen, bu yönleri yeterince aktarmayı başaramadık. Bu yılın sonunda, diğer organizatörlerde ortaya çıkan şüpheler, korkular ve endişeler hakkında artık daha fazla netliğe sahibiz [bkz. i)].
Bu yaz ihtiyaç duyduğumuz enternasyonal hareketi de inşa edemedik. Enternasyonal düzeyde Climáximo, savaş suçlularının planlandığı mecraların (yani COP’un) gayrimeşrulaştırılmasına katkıda bulundu, ancak ne COP’u boykot etme önerisini genel olarak kabul ettirebildik ne de hareketin önemli bir kısmının bilimin dikte ettiği zaman dilimleri içinde sistemden kopma ihtiyacını kabul etmesini sağlayabildik [bkz. c) ve e)].
Kişisel ve kolektif düzeyde çok fazla risk aldık, ancak insanlığın bugüne kadar karşılaştığı en büyük tehditle yüzleşmek için, her şeyi kaybetmeden önce her şeyi riske atmak tek seçenektir. Bu savaşı sona erdirmek için gerekli olduğunu bildiğimiz şeylere, geçen yıl boyunca öğrenilen derslere ve mevcut gerçekliğe dayanarak, önümüzdeki 12 ay boyunca Climáximo 1) İklim krizinin bir savaş olarak algılanması için her şeyini riske atmaya devam edecek; 2) Ulusal ve uluslararası düzeyde bu savaşa karşı koymak ve durdurmak için gereken hareketin direncini artırmak için yeni yollar deneyecek; 3) İç direnci güçlendirmenin yanı sıra yıl boyunca değişiklikler karşısında daha çevik ve yanıt üretebilir olacak.
Bu amaçla, bizi iklim krizinin bir savaş olarak görülmesine yaklaştıran ya da yaklaştırabileceğine inandığımız her şeyi yapmaya ve geliştirmeye devam edeceğiz.
- a) Her ay iklim krizini tartışmanın merkezine koyan eylemler yapacağız. Zarar verici kesintiye uğratma eylemlerinin yanı sıra kamusal yaşamı durdurucu eylemler gerçekleştirmeye devam edeceğiz.
- b) Dünya çapında ve Portekiz’de iklim adaleti hareketine yönelik baskıların yoğunlaştığı göz önünde bulundurulduğunda, kolektif direncimizi yasal ve finansal olarak, kolektif bakımı teşvik ederek güçlendireceğiz.
- c) Enternasyonal hareketi koordine etmek için inisiyatif ve hırs gösteren yeni önerilere açık olacağız.
Ayrıca yeni şeyler deneyelim ve yeni riskler alalım. Şimdi bunları yapacağız:
- d) Sonbahar ve ilkbaharda büyük kamusal direniş eylemlerine katılmak üzere Portekiz’deki tüm toplumu harekete geçireceğiz.
- f) Milyonlarca insanın hayatını hedef alan kitle imha silahlarına karşı ilkbaharda Avrupa çapında merkezi olmayan eylemleri teşvik etmeye çalışacağız.
- g) Silahsızlanma ve barış planını kamuoyunda tartışmaya açacağız.
- h) İletişimimizi duygusal dürüstlüğe dayalı olarak yenileyecek, “aktivist” fikrini kıracak, iklim krizinin etkilerini açıklayacak ve tarihin henüz yazılmadığını ve her insanın bunda aktif bir rolü olduğunu hatırlayacağız.
- i) Değişen bağlamlara ve ortaya çıkan fırsatlara karşı duyarlı ve odaklanmış bir yaklaşım benimseyecek, gerektiğinde ilk planlarımızı uyarlayacak ve değiştireceğiz.
- j) Portekiz’de hareket düzeyinde, geçen yıl başlatılan süreci tamamlayacak ve hareket içindeki diğer örgütlere teklifimizin/davetimizin/çağrımızın ne olduğunu netleştireceğiz. Bunu önümüzdeki aylarda makaleler, toplantılar ve ortak atölye çalışmaları yoluyla yapacağız.
Kazanmayı denemeden her şeyi kaybetme riski hariç her şeyi riske atmaya devam edeceğiz. 6 ay sonra tekrar değerlendirme yapmak ve her şeyi masaya yatırmak üzere geri döneceğiz. Hayatımızın mücadelesini kazanmaya bir yıl daha uzak olma ihtimali bizi korkutuyor. Görevimizle yüzleşiyoruz ve tarih yazmak için cesarete sarılıyoruz.
2025, hükümetlerin ve şirketlerin bizi ittiği iklim cehennemini toplumun nasıl önlediğine dair anlatılacak hikayede bir dönüm noktası olmalı.
¹Bu plan Climaximo’nun sistem değişikliğine yönelik planındaki iki aşama. Kabaca sistemin silahsızlandırılması, toplumun rıza göstermekten vazgeçmesini, barış ise iklim krizine yol açan sebeplerin ortadan kaldırılmasını ifade ediyor.